Het Zwembad des Levens

In mijn vorige stukje vertelde ik dat in de buik van je moeder al een heel klein zelfje groeide. Bewustzijn was er nog niet, maar er was al wel iemand: JIJ! Na 9 maanden werd je geboren en plonste je in het zwembad des levens. Aangezien je zelfje in den beginne nog totaal onbewust is en alleen maar reflexen kent wiens missie is om te overleven, ben je je nog niet zo bewust van het water waarin je zwemt. De belangrijkste persoon in je zwembad is je moeder dus je moet vooral zorgen dicht in haar buurt te blijven.

Na een poosje word je je meer en meer bewust van het zwembad en het water waarin je zwemt. Is het een beetje fris en schoon water? Is het druk in je zwembad, is het er gezellig, voel je je er veilig? Je hebt inmiddels al aardig om je heen gekeken, en gezien wat die andere mensen bij jou in het zwembad doen om te overleven. Goed voorbeeld doet volgen, dus je doet mooi na hoe deze mensen zich bewegen (overleven) in het water.

Jouw leven, het gezin waarin je geboren bent, de mensen met wie je bent opgegroeid, de buurt waarin je bent groot geworden, de vrienden die je hebt gemaakt kun je vergelijken met bovenstaand zwembad. Net als een vis zich niet bewust is van het water waarin hij zwemt, zo was het toen jij geboren werd. Je was je er niet bewust van, maar onbewust heb je je prima aangepast aan de omstandigheden waarin je was beland. Puur gericht op overleven, want dat is de oerdrift die ons voortbeweegt.

Naarmate je groter wordt, word je wereld groter en ga je ontdekken in wat voor wereld je leeft. Eerst is het je box, je eigen huis, de tuin, de straat en uiteindelijk het dorp, de stad, je land en de wereld. Zoals je in het zwembad het water ging bekijken, de vorm van het zwembad, de diepte en de mensen met wie je samen aan het zwemmen was, zo ging dat ook in je echte leven. De bent op onderzoek uit gegaan om te ontdekken in wat voor omstandigheden jij eigenlijk bestond.

Durfde je het na verloop van tijd aan om uit je zwembad te klauteren en eens te kijken of er nog een ander badje was om in te duiken? Hoe reageerde je omgeving toen je dat deed? Was men er enthousiast over en werd je gestimuleerd om deze stap te maken, of voelde het toch een beetje als verraad. Wat was er mis met jullie bad? Waarom moest je zo nodig elders voelen? Sommigen keerden op hun schreden terug. Bang om het veilige bad te verlaten. Of omdat ze na een aantal duiken in andere baden tot de conclusie kwamen dat het eigen bad zo slecht nog niet was.

Het bewust worden van het water waarin je zwemt is wel een heel belangrijk en fundamenteel proces in ons leven. Als je daar niet naar wilt kijken (waar op zich niks mis mee is) blijf je gevangen in de automatische (zwem) patronen die je van je ouders hebt meegekregen. Je leeft je leven en zolang alles goed gaat is er ook geen vuiltje aan de lucht. Punt is alleen dat zeker in de huidige maatschappij het leven razendsnel gaat. Bleven papa en mama vroeger bij elkaar tot de dood hen scheidde, tegenwoordig eindigt 1 op de 2 huwelijken al in een scheiding. Gebroken gezinnen die regelmatig weer samensmelten met een ander gebroken gezin om een samengesteld gezin te vormen. Dit vraagt de nodige flexibiliteit en aanpassingsvermogen van iedereen. Om dit te kunnen doen zonder je "zelf" uit het oog te verliezen, is echt wel een uitdaging.  Veranderingen zijn aan de orde van de dag. Als je daar niet op voorbereid bent, kun je weleens van een koude kermis thuiskomen.

En zo zijn er nog veel meer voorbeelden te noemen waarin het je zelf kennen en de mogelijkheid tot flexibiliteit zonder je zelf te verliezen, zeer waardevol zijn voor een gelukkig leven. Er is een onderzoek geweest door een psychiater naar de mannen van Putten. In de Twee Wereldoorlog werd er nabij Putten een belangrijke Duitse officier vermoord door het verzet. Als vergelding werden zo'n 600 mannen uit Putten afgevoerd om te werken in kampen. Ondanks dat de meesten van hen sterke kerels waren en gewend waren om hard te werken, kwamen er maar heel weinig terug. Uit het onderzoek is gebleken dat veel mannen zijn omgekomen omdat ze niet in staat waren zich aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Van generatie op generatie hadden ze geleefd, gewoond en gewerkt in Putten en iets anders kenden ze niet. Hun patroon zat zo ingesleten dat velen zijn omgekomen aangezien ze niet in staat waren zich aan te passen.

Een ander voordeel van flexibiliteit is dat je beter in staat bent je te verplaatsen in een ander. Wie altijd heeft geleefd volgens een vast patroon  kan zich niet voorstellen dat het ook anders kan. En al helemaal niet hoe dat dan voor die ander is. Flexibiliteit (zonder je zelf te verliezen) maakt het mogelijk dat wij mensen kunnen meeleven met een ander, ons kwetsbaar kunnen verbinden met een ander en open staan om de wereld van de ander te leren kennen.

Af en toe een verfrissende duik in een onbekend bad doet wonderen!! Laat je van tijd tot tijd verleiden om weer eens een gokje te wagen. Wellicht is het water kouder dan wat je gewend bent of is het er heel erg druk. Maar of het nou een tropisch oord is of de stille oceaan, het ontdekken van nieuwe wateren is een uitdaging die je leven zal verrijken. Iedere keer weer, een leven lang!

Jezelf zijn

Wat we allemaal het liefste willen is ons zelf zijn. Maar wat is dat je “zelf”. Je zelf is niet iets wat je kunt zien of pakken. Je kunt het niet proeven of ruiken. Zelf is iets wat je bent, is een manier van “zijn”.

Ons zelf heeft vele kanten. Mooie kanten en minder mooie kanten. Je zelf krijg je mee bij je geboorte, of eigenlijk al eerder: als je in de buik zit groeit er al een piepklein zelfje. Je groeit op en je zelf wordt gevormd in het contact met je ouders, je sociale omgeving en de gebeurtenissen die je meemaakt. Dit gebeurt onbewust. Deze zelf is nog heel erg gericht op overleven. En voor onze overleving zijn we afhankelijk van onze ouders. Vandaar dat ons zelf veel lijkt op dat van onze ouders. “Sprekend je vader” is een uitdrukking die sommigen van ons weleens te horen krijgen. Van vader op zoon, van moeder op dochter, van generatie op generatie worden manieren van je zelf zijn overgedragen. Iedere cultuur kent zo haar eigen kenmerkende manieren van je zelf zijn.

Totdat je je bewust wordt van jezelf. Ergens in de puberteit begint dat en jong volwassenen worden er ten volle mee geconfronteerd: je kijkt in de spiegel en denkt “dit is wie ik ben” en wil ik dat? Het zoeken naar je “ware” zelf begint meestal zo rond deze periode. Niet voor iedereen trouwens. Sommigen van ons komen zichzelf nooit tegen. En zoals Loesje al opmerkte: Wellicht moet je je zelf eerst tegenkomen om het te kunnen zijn, leven deze mensen van generatie op generatie in een vast patroon waarin ze zichzelf niet tegenkomen en hebben dus geen reden om dat te veranderen.

Het idee van een “ware” zelf kan ons mensen aardig bezig houden. Punt is dat die niet bestaat. Er is maar één zelf en dat is de zelf die je nu bent. En als je dat niet leuk vindt, jammer dan. Op het moment dat je in de spiegel kijkt en je realiseert dat dit is wie je bent, kun je dat accepteren of er tegen gaan vechten. Mijn advies is om het te accepteren. Acceptatie is nl. de enige manier dat er iets nieuws mogelijk is. Als je weerstand biedt, wordt het een probleem. Een Engels spreekwoord verwoordt het mooi: the more you resist, the more it persist. Hoe meer weerstand je biedt, des te hardnekkig blijft het bestaan.

Als je kunt accepteren dat dit is wie je bent en bereid bent hiervoor verantwoordelijkheid te nemen (dat jij bent wie jij bent omdat jij er voor kiest jij te zijn zoals je bent), ben je geen slachtoffer meer van je zelf maar ben je jezelf. Op het moment dat jij voor jezelf kiest helemaal zoals je bent, neem je als het ware het stuur in handen. Als jij helemaal vrede hebt met jezelf (ook met je donkere kanten) en niet iemand anders de schuld geeft van hoe jij geworden bent, dan kun je jezelf zijn.

Honderd procent kiezen voor jezelf, met alles erop en eraan geeft je de mogelijkheid om je zelf ter hand te nemen. Dan ben je in staat om alles wat in je zit eruit te laten komen. En aangezien jij aan het stuur zit, mag jij kiezen welke kanten van jezelf op de voorgrond mogen staan. Wie wil je zijn, wat van jezelf wil je in het licht zetten? De vrijheid om jezelf te zijn is mogelijk als je vrede hebt met alles wie je bent en bent geworden vanuit je verleden. Dan is er de vrijheid om te creëren wie je wilt zijn in deze wereld en hoe jij gekend wilt zijn. Vanuit wie je bent, ga je die dingen doen die passen bij wie je bent. Zo zul je door de mensen om je heen gekend zijn voor wie je bent en wilt zijn.

Jezelf zijn is dus een creatie, een dynamisch proces. Jij bent in staat om je zelf te creëren hoe jij wilt zijn. Dit kan alleen als je 100% vrede hebt met wie je tot dan toe bent geweest. Er is niets mis met jou. Het leven is een beweging van acceptatie en creatie. Als je in die beweging mee kunt gaan, kun je jezelf zijn iedere dag weer!